آموزش نمازجماعت و احکام آن

شما اینجا هستید : صفحه اصلی نماز

آموزش نمازجماعت و احکام آن

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

سایت اینترنتی گلزارنور

https://golzarenoor.ir

برای دستیابی به احادیث نماز جماعت اینجا کلیک کنید

برای دستیابی به آموزش نماز جماعت اینجا کلیک کنید

برای دستیابی به نماز جمعه و تعقیبات و اذکارش اینجا کلیک کنید

نماز جماعت

نماز جماعت طبق روایت از جهت فضیلت ۲۵ برابر نماز فرادی است و موجب ۲۵ درجه بهشتی است(وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۷۴و ۳۷۱٫) و طبق روایتی دیگر نماز جماعت یک رکعتش ۲۴ رکعت و هر رکعت آن در نزد خداوند از ۴۰ سال عبادت بهتر است.( مستدرك ‏الوسائل ج۶ص۴۴۶٫) این در صورتی است که امام، عالم نباشد و در صورتیکه امام جماعت عالم باشد یک رکعت هزار برابر می شود.( بحار الانوار، ج ۸۸ ص ۵٫)

اگر نماز جماعت در مسجد باشد، ثواب آن مضاعف می شود. مانند مسجد محله، مسجد قبیله، مسجد بازار و مسجد جامع.( وسائل الشيعه، ج ۸، ص ۲۸۷؛ جامع الاحاديث الشيعه، ج ۷، ص ۲۷٫)

همه اینها در صورتی است که مأموم یک نفر باشد و اگر مأموم متعدد شد با اضافه شدن هر فرد ثواب آن بطور تصاعدی بالا می رود یعنی با اضافه شدن هر فرد،ثواب قبلی دو برابر می شود و لذا وارد شده که هر رکعت نماز جماعت مساوی با دو هزار رکعت نماز فرادی است.

روایت شده که جبرئیل امین(ع) محضر رسول خدا(ص) نازل شد وعرض کرد:خداوند علی اعلی سلام می رساند و می فرماید دو هدیه به تو داده ام که به هیچ پیامبری نداده ام یکی سه رکعت نماز وتر ودوم پنج نماز(یومیّه) در جماعت. رسول خدا(ص) با شنیدن این سخن از فضیلت و ثواب نماز جماعت برای امتش پرسید. جبرئیل(ع) بطور مفصل به بيان ثواب آن پرداخت تا اینکه گفت:

اگر تعداد مأمومین از ده بگذرد در اینصورت اگر دریاهای آسمانها و زمین همه مرکب بشوند و درختان روی زمین همه قلم بشوند و جن و انس به همراهی ملائکه نویسنده شوند، قادر نخواهند بود كه ثواب یک رکعت نماز جماعت را به قلم بیاورند. (مستدرک الوسائل،ج۶ص۴۴۳.)

درباره اهمیّت نماز جماعت رسول اکرم ص فرمودند: اگر مردم می دانستند که چه فضیلتی در نماز جماعت عشا و صبح وجود دارد به سوی آن می شتافتند و لو بصورت چهار دست و پا ، به راستی که این دو جماعت موجب تطهیر آثار تمام گناهانی است که در فاصله زمانی صبح تا شب و شب تا صبح انجام می گیرد. (ميراث حديث شيعه، دفتر۱۰ ودفتر۱۷۴و ۱۷۵٫)

بر اساس روایت نقل‌شده از امام رضا، علت تشریع نماز جماعت، آشکار شدن اسلام، توحید و اخلاص در بین مردم است .( حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۲۸۷)

نماز جماعت نمازی است که به صورت دسته‌جمعی اقامه می‌شود. نماز جماعت از بافضیلت‌ترین عبادات شمرده شده است. کسی که در نماز جماعت جلو می‏‌ایستد و دیگران به او اقتدا می‏‌کنند، امام جماعت نامیده می‌شود و کسانی را که به او اقتدا می‌کنند، مأموم می‌گویند.

به‌ نظر مشهور فقهای ‌امامی‌، نماز عید فطر و نماز عید قربان‌، در صورت ‌وجود همه‌ شرایط‌ وجوب‌ (از جمله‌ حضور امام‌ معصوم‌)، باید به‌ جماعت‌ خوانده ‌شوند. و مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند و در نماز صبح و مغرب و عشا، خصوصا برای همسایه مسجد و كسی كه صدای اذان مسجد را می شنود بیشتر سفارش شده است.

خداوند در قرآن کریم‌ می‌‌فرماید: «واقيموا الصلاة وآتوا الزكوة واركعوا مع الراكعين؛ نماز را به پای دارید و زکات دهید و همراه ركوع كنندگان ركوع نمائید». یعنی همان گونه كه امر به نماز كرده، به برپايى آن به صورت جماعت دستور داده است.

احکام نماز جماعت

طبق نظر شیعه، شرکت در نماز جماعت مستحب مؤکد است و تنها نمازهای واجب مانند نماز یومیه، نماز آیات، نماز عیدین، نماز میّت و نماز جمعه را می‌توان به جماعت اقامه کرد. بنا بر نظر مشهور فقیهان شیعه، اقامه نمازهای مستحبی به جز نماز باران به جماعت جایز نیست. اهل سنت نماز تراویح را به جماعت می‌خوانند، اما شیعیان به جماعت خواندن آن را بدعت می‌دانند.

حاضر نشدن به نماز جماعت از روی بی‌اعتنایی جایز نیست. و سزاوار نیست که انسان بدون عذر نماز جماعت را ترک کند.

مستحب است انسان صبر کند که نماز را با جماعت بخواند، و نماز جماعتی را که مختصر بخوانند از نماز فرادی که آن را طول بدهند بهتر می‏باشد. و نیز نماز جماعت، از نماز اوّل وقت که فرادی ـ یعنی تنها ـ خوانده شود بهتر است، ولی بهتر بودن نماز جماعت در غیر وقت فضیلت نماز، از نماز فرادی در وقت فضیلت آن، معلوم نیست.

وقتی که جماعت برپا می‌شود مستحب است کسی که نمازش را فرادی خوانده دوباره با جماعت بخواند، و اگر بعد بفهمد که نماز اولش باطل بوده، نماز دوّم او کافی است.

اگر امام یا مأموم بخواهد نمازی را که با جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند، هرچند استحبابش ثابت نیست، ولی رجاءً آوردن آن مانعی ندارد.

کسی که در نماز به حدی وسواس دارد که موجب بطلان نمازش می‌شود، و فقط در صورتی که نماز را با جماعت بخواند، از وسواس راحت می‌شود، باید نماز را با جماعت بخواند.

اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را با جماعت بخواند، احتیاط مستحب آن است که نماز را به جماعت بخواند، البته اگر امر و نهی پدر یا مادر از روی شفقت نسبت به فرزند باشد، و مخالفتش موجب اذیت آنان شود، حرام است بر فرزند مخالفت نماید.

موقعی که مأموم نیت می‏کند، باید امام را معین نماید، ولی دانستن اسم او لازم نیست، و اگر نیت کند .اقتدا می‏کنم به امام جماعت حاضر نمازش صحیح است.

اگر مأموم در رکعت اوّل و دوّم نماز صبح و مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود، اگرچه کلمات را تشخیص ندهد، باید حمد و سوره را نخواند، و اگر صدای امام را نشنود مستحب است حمد و سوره را بخواند ولی باید آهسته بخواند، و چنانچه سهواً بلند بخواند اشکال ندارد.

مأموم به غیر از حمد و سوره در رکعت اول و دوم، دیگر ذکرهای نماز را باید خودش بخواند.

ولی اگر رکعت اوّل یا دوّم مأموم، رکعت سوّم یا چهارم امام باشد، باید حمد و سوره را بخواند.

گر مأموم بعضی از کلمات حمد و سوره امام را بشنود، می‌تواند آن مقداری را که نمی‏شنود بخواند.

اگر مأموم سهواً حمد و سوره را بخواند، یا خیال کند صدایی را که می‏شنود صدای امام نیست و حمد و سوره را بخواند و بعد بفهمد صدای امام بوده، نمازش صحیح است.

مأموم باید در افعال نماز از امام جماعت تبعیت کند و هیچ رکنی را پیش از امام جماعت انجام ندهد.

اگر مأموم به واسطه کسی که طرف راست یا چپ او اقتدا کرده به امام متصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد ـ بنا بر احتیاط واجب ـ باید با کسی که در طرف راست یا چپ او اقتدا کرده، بیشتر از یک‌قدم فاصله نداشته باشد.

اگر در نماز، بین مأموم و امام، یا بین مأموم و کسی که مأموم به واسطه او به امام متصل است، بیشتر از یک‌قدم فاصله پیدا شود، می‌تواند نمازش را به قصد انفراد ادامه دهد.

جایگاه امام جماعت نباید از جایگاه نمازگزاران بلندتر باشد. از این رو معمولاً در مساجد، سطح محراب گودتر ساخته می‌شود.

مستحب است صف‌های جماعت منظّم باشد، و بین کسانی که در یک صف ایستاده‌اند فاصله نباشد، و شانه آنان ردیف یکدیگر باشد.

مستحب است بعد از گفتن «قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ» مأمومین برخیزند.

مستحب است امام جماعت حال مأمومی را که از دیگران ضعیف‏تر است رعایت کند، و قنوت و رکوع و سجود را طول ندهد، مگر بداند همه کسانی که به او اقتدا کرده‌اند، مایل باشند.

بین امام و مأموم و همچنین بین صف‌ها نباید چیزی مانند پرده یا دیوار مانع باشد. با این حال نصب پرده بین صف مردان و زنان استثنا شده است.

امام راتب در امامت جماعت بر دیگران اولویت دارد.

امام جماعت باید بالغ، و عاقل، و شیعه دوازده امامی، و عادل، و حلال‌زاده باشد، و نماز را به طور صحیح بخواند. و نیز اگر مأموم مرد است امام او هم باید مرد باشد.

*****

MECCA, SAUDI ARABIA – JANUARY 17: Muslim pilgrims pray at the holy Kaaba at Mecca’s Grand Mosque during the annual hajj rituals January 17, 2005 in Mecca, Saudi Arabia. Officials say over 1.6 million worshippers have come from abroad for this year’s haj, a once-in-a-lifetime duty for every able-bodied Muslim. (Photo by Abid Katib/Getty Images)

مأموم نباید تکبیرة الاحرام را پیش از امام بگوید، بلکه احتیاط مستحب آن است که تا تکبیر امام تمام نشده تکبیر نگوید.

اگر مأموم سهواً پیش از امام سلام دهد، نمازش صحیح است و لازم نیست دوباره با امام سلام دهد، بلکه اگر عمداً هم پیش از امام سلام دهد، اشکال ندارد

اگر مأموم غیر از تکبیرة الاحرام، چیزهای دیگر نماز را پیش از امام بگوید اشکال ندارد، ولی اگر آنها را بشنود یا بداند امام چه وقت می‏گوید، احتیاط مستحب آن است که پیش از امام نگوید.

مأموم باید غیر از آنچه در نماز خوانده می‌شود، کارهای دیگر آن مانند رکوع و سجود را با امام، یا کمی بعد از امام به‌جا آورد، و اگر عمداً پیش از امام یا مدتی بعد از امام به نحوی که متابعت صدق نکند انجام دهد، جماعتش باطل می‌شود، ولی اگر به وظیفه منفرد عمل نماید نمازش صحیح است.

اگر سهواً پیش از امام سر از رکوع بردارد چنانچه امام در رکوع باشد، باید ـ بنا بر احتیاط ـ به رکوع برگردد و با امام سر بردارد، و در این صورت زیاد شدن رکوع که رکن است نماز را باطل نمی‌کند، و اگر عمداً برنگردد جماعتش ـ بنا بر احتیاط ـ باطل می‌شود، ولی نمازش صحیح است ، ولی اگر به رکوع برگردد و پیش از آنکه به رکوع امام برسد، امام سر بردارد، نمازش ـ بنا بر احتیاط ـ باطل است.

اگر اشتباهاً سر بردارد و ببیند امام در سجده است، باید ـ بنا بر احتیاط ـ به سجده برگردد. و چنانچه در هر دو سجده این اتفاق بیفتد، برای زیاد شدن دو سجده که رکن است، نماز باطل نمی‏شود.

کسی که اشتباهاً پیش از امام سر از سجده برداشته، هرگاه به سجده برگردد و معلوم شود امام قبلاً سر برداشته است، نمازش صحیح است. ولی اگر در هر دو سجده این اتفاق بیفتد، نمازش ـ بنا بر احتیاط ـ باطل است.

اگر اشتباهاً سر از رکوع یا سجده بردارد و سهواً یا به خیال اینکه به امام نمی‏رسد، به رکوع یا سجده نرود، جماعت و نمازش صحیح است.

اگر مأموم یک مرد باشد، مستحب است طرف راست امام بایستد، و اگر یک زن باشد، باز هم مستحب است که در طرف راست امام بایستد، ولی ـ بنا بر احتیاط لازم ـ باید زن، عقب تر بایستد حداقلّ به مقداری که مکان سجده زن مساوی جای دو زانوی امام در حال سجده باشد، و اگر یک مرد و یک زن، یا یک مرد و چند زن باشند، مستحب است مرد طرف راست امام بایستد، و یک زن یا چند زن پشت سر امام بایستند، و اگر چند مرد و یک یا چند زن باشند، مستحب است مردها عقب امام و زن‌ها پشت مردها بایستند.

زن در صورتی می‌تواند امام جماعت باشد که مأمومین فقط زن باشند.

اگر امام و مأموم هر دو زن باشند، احتیاط واجب آن است که همه ردیف یکدیگر بایستند و امام جلوتر از دیگران نایستد.

مستحب است امام در وسط صف بایستد، و اهل علم و کمال و تقوی در صف اوّل بایستند.

اگر واسطه اتصال به جماعت بچه ممیز ـ یعنی بچه‌ای که خوب و بد را می‏فهمد ـ باشد چنانچه ندانند نماز او باطل است می‌توانند اقتدا کنند، و همچنین اگر شیعه اثناعشری نباشد، چنانچه نماز او بر طبق مذهب وی صحیح باشد.

اگر در بین نماز شک کند که اقتدا کرده یا نه، چنانچه به نشانه‌هایی اطمینان پیدا کند که اقتدا کرده، باید نماز را به جماعت تمام کند، و در غیر این صورت باید نماز را به نیت فرادی تمام نماید.

اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به رکوع امام برسد، اگرچه ذکر امام تمام شده باشد نمازش صحیح است، و یک رکعت حساب می‌شود، اما اگر به مقدار رکوع خم شود و به رکوع امام نرسد می‌تواند نمازش را فرادی تمام کند و می‌تواند برای رسیدن به رکعت بعد نماز را قطع کند.

اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند، و به مقدار رکوع خم شود و شک کند که به رکوع امام رسیده یا نه، چنانچه شکش بعد از تمام شدن رکوع باشد جماعتش صحیح است، و در غیر این صورت می‌تواند نماز را فرادی تمام کند و می‌تواند برای رسیدن به رکعت بعد نماز را قطع کند.

اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند، و پیش از آنکه به‌اندازه رکوع خم شود امام سر از رکوع بردارد، مخیر است نماز را فرادی تمام کند، یا اینکه همراه امام به قصد قربت مطلقه به سجده رود، و بعد در حال ایستادن تکبیر را به قصد اعم از تکبیرة الاحرام و ذکر مطلق تجدید کرده، و نماز را به جماعت بخواند، و یا برای رسیدن به رکعت بعد نماز را قطع کند.

اگر اوّل نماز، یا بین حمد و سوره اقتدا کند و اتفاقاً پیش از آنکه به رکوع رود، امام سر از رکوع بردارد، نماز او صحیح است

اگر موقعی برسد که امام مشغول خواندن تشهّد آخر نماز است، چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، باید بعد از نیت و گفتن تکبیرة الاحرام بنشیند، و می‌تواند تشهّد را به قصد قربت مطلقه با امام بخواند، ولی سلام را ـ بنا بر احتیاط واجب ـ نگوید و صبر کند تا امام سلام نماز را بدهد، بعد بایستد بدون آنکه دوباره نیت کند یا تکبیر بگوید، حمد و سوره را بخواند و آن را رکعت اوّل نماز خود حساب کند.

اگر در رکعت دوّم اقتدا کند، لازم نیست حمد و سوره بخواند، ولی مستحب است قنوت و تشهّد را با امام بخواند، و احتیاط واجب آن است که موقع خواندن تشهّد به صورت تجافی بنشیند (یعنی انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را از زمین کمی بلند کند)، و باید بعد از تشهّد با امام برخیزد و حمد و سوره را بخواند، و اگر برای سوره وقت ندارد، حمد را تمام کند و در رکوع خود را به امام برساند، و اگر برای تمام حمد وقت ندارد می‌تواند حمد را قطع کند و با امام به رکوع رود، ولی احتیاط مستحب در این صورت آن است که نماز را به نیت فرادی تمام کند.

اگر موقعی که امام در رکعت دوّم نماز چهار رکعتی است اقتدا کند، باید در رکعت دوّم نمازش که رکعت سوّم امام است بعد از دو سجده بنشیند و تشهّد را به مقدار واجب بخواند و برخیزد، و چنانچه برای گفتن سه مرتبه تسبیحات وقت ندارد، باید یک مرتبه بگوید و در رکوع خود را به امام برساند.

اگر امام در رکعت سوّم یا چهارم باشد، و مأموم بداند که اگر اقتدا کند و حمد را بخواند، به رکوع امام نمی‏رسد، ـ بنا بر احتیاط واجب ـ باید صبر کند تا امام به رکوع رود، و بعد اقتدا نماید.

اگر در حال قیام رکعت سوّم یا چهارمِ امام اقتدا کند، باید حمد و سوره را بخواند، و اگر برای سوره وقت ندارد، باید حمد را تمام کند و در رکوع خود را به امام برساند، و اگر برای تمام حمد وقت ندارد، می‌تواند حمد را قطع کند و با امام رکوع رود، ولی احتیاط مستحب در این صورت آن است که قصد فرادی کرده و نماز را تمام کند.

کسی که می‏داند اگر سوره یا قنوت را تمام کند به رکوع امام نمی‏رسد، چنانچه عمداً سوره یا قنوت را بخواند و به رکوع نرسد، جماعتش باطل می‌شود، و باید به وظیفه منفرد عمل نماید.

اگر امام ایستاده باشد و مأموم نداند که در کدام رکعت است، می‌تواند اقتدا کند ـ و بنا بر احتیاط واجب ـ باید حمد و سوره را بخواند، ولی باید آنها را به قصد قربت بخواند.

اگر به خیال اینکه امام در رکعت اوّل یا دوّم است حمد و سوره نخواند، و بعد از رکوع بفهمد که در رکعت سوّم، یا چهارم بوده، نمازش صحیح است؛ ولی اگر پیش از رکوع بفهمد، باید حمد و سوره را بخواند.

اگر موقعی که مشغول نماز مستحبی است جماعت بر پا شود، چنانچه اطمینان ندارد که اگر نماز را تمام کند به جماعت می‏رسد، مستحب است نماز را رها کند و مشغول نماز جماعت شود هرچند برای درک رکعت اوّل باشد

اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهّد یا سلام اوّل باشد، لازم نیست نیت فرادی کند.

کسی که یک رکعت از امام عقب‌مانده بهتر آن است که وقتی امام تشهّد رکعت آخر را می‏خواند، انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد، و زانوها را بلند نگه‌دارد و صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد و اگر در همانجا بخواهد قصد انفراد نماید مانعی ندارد.

چیزهایی که در نماز جماعت مکروه است

اگر در صف‌های جماعت جا باشد، مکروه است انسان تنها بایستد.

مکروه است مأموم ذکرهای نماز را طوری بگوید که امام بشنود.

مسافری که نماز ظهر و عصر و عشا را دو رکعت می‏خواند، مکروه است در این نمازها به کسی که مسافر نیست اقتدا کند، و کسی که مسافر نیست مکروه است در این نمازها به مسافر اقتدا نماید.

سایت اینترنتی گلزارنور

https://golzarenoor.ir

گزیده ای از قرآن، دعاها، مناجات، زیارات ، مداحی و مطالب سایت گلزارنور

قرآن آن لاین بسیار نفیس سایت گلزارنور

قرآن آن لاین سایت گلزارنور

قابلیت ها:
امکان جستجو در متن قرآن.
امکان دسترسی سریع به سوره ، آیه ، جزء و صفحه دلخواه.
قابلیت قرائت همزمان قرآن با ۲۹ صوت بسیار زیبا از ۲۵ قاری بین المللی و همچنین ترجمه‌های گویای فارسی و انگلیسی
امکان انتخاب ۱۰۱ ترجمه قرآن از ۴۱ زبان زنده دنیا.
مشاهده ترجمه قرآن، تنها با قرار گرفتن مکان نما بر روی آیه مورد نظر.
امکان انتخاب تعداد تکرار آیه ، سوره ، صفحه و جزء جهت حفظ قرآن.
امکان افزودن قاری (به عنوان مثال جهت شنیدن ترجمه گویای فارسی ، انگلیسی و یا هر دو بعد از قرائت هر آیه)
و بسیاری امکانات دیگر.

ترتیل کلّ سوره های قرآن +سوره های منتخب و جزء ۳۰ با صدای استاد منشاوی و تکرار کودک

ختم قرآن سایت بصورت صفحه ای، حزب، جزء و ختم صلوات و دعاها، ختم هدیه به اموات

مفاتیح الجنان سایت گلزارنور

نهج البلاغه سایت گلزارنوربا ترجمه فارسی و انگلیسی

معرفی کتابهای ارزنده و نمونه، تألیف: زهراپاشنگ

معرفی کتاب مهمترین دانستنیهای یک مسلمان بارویکرد روزشماررویدادهای مهم اسلام و اعمال عبادی سال

معرفی کتاب کلیدهای گنج خوشبختی و عاقبت بخیری ازامام صادق علیه السلام

معرفی وخلاصه شرح کتاب دوجلدی قُرب نوافل

ذکر،دعا، زیارت و تسبیح ایّام هفته

ذکر، دعا، زیارت و تسبیح روز شنبه+ دانلود متن و صوت

ذکر، دعا، زیارت و تسبیح روز یکشنبه+ دانلود متن و صوت

ذکر، دعا، زیارت و تسبیح روز دوشنبه+ دانلود متن و صوت